Αν ήξερες ότι υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που δεν τους έχεις δει ποτέ, που δεν έχουν καμία σχέση με τη ζωή σου, αλλά αυτοί ξέρουν τα πάντα για σένα, τα συναισθήματά σου, τα ενδιαφέροντά σου, τους έρωτες, τα μίση και τα πάθη σου, την οικογένειά σου και τους φίλους σου, τις πολιτικές σου πεποιθήσεις, τις συνήθειές σου, σελίδες στο διαδίκτυο που επισκέπτεσαι, τι ψάχνεις, σχόλια που κάνεις, τι μουσική ακούς, τι ταινίες και σειρές βλέπεις, πού διασκεδάζεις, τι αγοράζεις, τι τρως, κυριολεκτικά τα πάντα, πώς θα αισθανόσουν; Σίγουρα θα ένιωθες μια ταραχή, ίσως ταυτόχρονα και μια δυσπιστία, πως μάλλον στα λεγόμενά μας υπάρχει μια δόση υπερβολής… Κι όμως, υπάρχουν άνθρωποι που μπαίνουν καθημερινά στη ζωή μας, που «ελέγχουν» τις κοινωνικές, πολιτικές, ιδεολογικές, προσωπικές, καταναλωτικές μας συνήθειες, τις ειδήσεις και τις διαφημίσεις που βλέπουμε κ.ά. Είναι οι ιδιοκτήτες των γιγαντιαίων μονοπωλιακών ομίλων του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που τα κέρδη τους δεν μπορεί να τα διανοηθεί ανθρώπου νους…
Αμύθητα κέρδη γι” αυτούς…
Ποιοι είναι όμως αυτοί οι άνθρωποι, οι οποίοι κατέχουν τις εταιρείες – κολοσσούς («Google», «Facebook», «Apple», «Amazon» κ.ά.) που συγκαταλέγονται στις πιο επικερδείς παγκοσμίως; Πώς έγιναν από τους πιο πλούσιους ανθρώπους στον κόσμο; Είχαν απλώς μια «καλή ιδέα», που τους γιγάντωσε και τους έφερε στη σημερινή κατάσταση;
Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι αυτοί και μόνο αυτοί από ολόκληρο τον πλανήτη είχαν την πιο «έξυπνη ιδέα», θα χρειάστηκαν σίγουρα ένα αρχικό κεφάλαιο για να επενδύσουν στην ιδέα τους. Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι είχαν αυτό το αρχικό κεφάλαιο γιατί – ας πούμε – απέκτησαν μια περιουσία από κληρονομιά ή φτιάχνοντας το κομπόδεμά τους μήνα το μήνα (πράγμα σχεδόν απίθανο), κάπως έπρεπε όχι απλά να διατηρήσουν αυτήν την περιουσία, αλλά να την αυξήσουν κιόλας, και απ” ό,τι φαίνεται κατά πολύ… Και επειδή πολλές υποθέσεις έπεσαν μαζί… Με όποιον τρόπο κι αν απέκτησαν την αρχική τους περιουσία, όποια κι αν ήταν η «έξυπνη ιδέα» τους, η πηγή του πλούτου τους παραμένει μία: Η απλήρωτη εργασία των εργαζομένων. Για όποια «ικανότητά» τους και αν κοκορεύονται ή διαφημίζονται αυτοί οι μεγιστάνες του πλούτου, η αλήθεια είναι ότι ο πλούτος που έχουν στα χέρια τους δεν είναι τίποτα άλλο από την κλεμμένη υπεραξία που παράγουν εκατομμύρια εργαζομένων στους μονοπωλιακούς ομίλους όπου αυτοί είναι μέτοχοι…
Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στο Facebook που είναι υπεύθυνοι για τη διαλογή του περιεχομένου – ουσιαστικά βλέπουν ό,τι δημοσιεύει οποιοσδήποτε χρήστης – είναι συμβασιούχοι με εξευτελιστικούς μισθούς, οι οποίοι επί ώρες κάθε μέρα βλέπουν διάφορες σκηνές, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν συχνά ψυχολογικά προβλήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η δουλειά, που είναι απαραίτητη για όλες τις «πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης», συνήθως ανατίθεται σε άλλες εταιρείες, που έχουν έδρα σε χώρες με πολύ χαμηλότερους μισθούς, όπως είναι οι Φιλιππίνες. Ταυτόχρονα, οι εργαζόμενοι της «Amazon» στις βρετανικές αποθήκες της εταιρείας εργάζονται μέχρι εξάντλησης, περπατούν στη βάρδιά τους κατά μέσο όρο 16 χλμ., δουλεύουν 12ωρα και τους απαγορεύεται κατά τη διάρκεια της βάρδιάς τους να κάθονται! Για να μην σχολιάσουμε τι γίνεται στις γερμανικές αποθήκες της συγκεκριμένης εταιρείας, όπου, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε, οι φύλακες – επόπτες των χιλιάδων εργαζομένων – κυρίως ξένων – είναι νεοναζί, που εξαπολύουν καθημερινά «πογκρόμ» εκφοβισμού… Παράλληλα, στο εργοστάσιο της «Tesla» είναι συχνό φαινόμενο η άφιξη ασθενοφόρων για εργάτες που έχουν καταρρεύσει, ενώ στο εργοστάσιο της «Apple» στην Κίνα, το 2010, εγκατέστησαν δίχτυα έξω από τα παράθυρα για να αποτρέψουν τις μαζικές αυτοκτονίες εργαζομένων…
Θα πει κανείς, μήπως τα πράγματα είναι καλύτερα για τους μηχανικούς, τους επιστήμονες που δουλεύουν στις συγκεκριμένες εταιρείες, που το περιβάλλον εργασίας περιγράφεται ως ειδυλλιακό, με χώρους άθλησης και δημιουργικής απασχόλησης, με εστιατόρια όλων των ειδών κ.ά.; Παρότι έχουν ανεπτυγμένες παροχές στη δουλειά τους, αυτές υπάρχουν για να εξασφαλίζουν την απόδοσή τους στα εξαντλητικά ωράρια και την εντατικοποίηση που ολοένα και αυξάνεται. Για παράδειγμα, είναι συχνό φαινόμενο οι εργαζόμενοι της «Google» να επιλέγουν να κοιμούνται στο αυτοκίνητό τους αντί να νοικιάζουν σπίτι, λόγω των 12 – 14 ωρών που περνούν στη δουλειά τους καθημερινά και της οικονομικής δυσχέρειας να νοικιάσουν ή να αγοράσουν σπίτι. Αντίστοιχα, οι υπάλληλοι του Facebook, εκτός από το ωράριό τους, είναι υποχρεωμένοι να είναι διαθέσιμοι 24 ώρες το 24ωρο για 6 βδομάδες κάθε χρόνο…
Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να παραβλέψουμε και τις συστηματικές φορολογικές διευκολύνσεις που πρόσφατα ήρθαν στη δημοσιότητα για αρκετές από αυτές τις εταιρείες (βλ. «Google», «Apple»), οι οποίες διατηρούν γραφεία σε ελάχιστες χώρες, ώστε να φορολογούνται μόνο σε αυτές και όχι σε όλες όπου δραστηριοποιούνται μέσω του διαδικτύου. Για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι η «Google» το 2014, για έσοδα 18 δισ. ευρώ στην Ευρώπη, πλήρωσε σε φόρους μόλις 28,6 εκατ. ευρώ στο ιρλανδικό κράτος, όπου είναι η έδρα της. Αντίστοιχα, η «Facebook» το 2014 πλήρωσε στο αγγλικό κράτος σε φόρους μόλις 4.327 λίρες (ποσό κατά πολύ μικρότερο από τους φόρους ενός μέσου εργαζόμενου), εμφανίζοντας πλασματικές απώλειες, ενώ εκείνη τη χρονιά είχε παγκοσμίως έσοδα 12,5 δισ.!
Ετσι γιγαντώθηκαν την τελευταία δεκαετία αυτές οι εταιρείες, έτσι οι ιδιοκτήτες τους είναι δισεκατομμυριούχοι, με τα ονόματά τους να φιγουράρουν στις πρώτες θέσεις των λιστών με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Ο ιδιοκτήτης του Facebook, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, για παράδειγμα, είναι ο 5ος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, με προσωπική περιουσία που εκτιμάται στα 74 δισ. δολάρια. Αντίστοιχα, ο ιδιοκτήτης της «Amazon», Τζεφ Μπέζος, είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, με προσωπική περιουσία στα 110 δισ. δολάρια!
…«μισή» ζωή για μας!
Την ώρα που αυτοί ζουν μέσα στα πλούτη και τη χλιδή, «πουλώντας» στοιχεία της ζωής μας, η τεράστια πλειοψηφία των χρηστών των υπηρεσιών τους όχι μόνο δεν απολαμβάνει τα ίδια προνόμια, αλλά ούτε καν φαντάζεται τη ζωή που κάνουν… Ούτε καν φαντάζεται ο άνεργος, που περνάει τη μέρα του μπροστά από τον υπολογιστή ή με το κινητό στο χέρι κάνοντας «like» σε φωτογραφίες, δημοσιεύοντας πού πίνει καφέ ή αναπαράγοντας ένα χιουμοριστικό βιντεάκι στο Facebook, ότι ο ιδιοκτήτης του Facebook και του Instagram, αξιοποιώντας τα δεδομένα αυτά, μαζί με εκατομμυρίων άλλων χρηστών, έδωσε σε μια μέρα 100 εκατομμύρια δολάρια για να πάρει 750 στρέμματα ενός νησιού στη Χαβάη και να κάνει εκεί κάποιες από τις «αποδράσεις» του… Ούτε καν φαντάζεται ένας νέος εργαζόμενος, που έπιασε δουλειά με το βασικό μισθό των 586 ευρώ μεικτά και χρησιμοποιεί το amazon.com για πιο φθηνές αγορές, ότι ο ιδιοκτήτης της «Amazon» έχει ως χόμπι την εξερεύνηση με υποβρύχιο…
Μπορεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πλέον να έχουν αλλάξει σημαντικά το πώς ζει, κοινωνικοποιείται και επικοινωνεί ειδικά η νεολαία, ωστόσο τα εμπόδια που συναντά ένας νέος στη ζωή του παραμένουν. Παραμένουν όλα τα προβλήματα που γεννάει το σύστημα αυτό όπου ζούμε, που κίνητρό του έχει το κέρδος των λίγων και όχι τις ανάγκες των πολλών… Το βασικό, λοιπόν, είναι τι στάση θα επιλέξει να κρατήσει ένας νέος άνθρωπος σήμερα απέναντι στα προβλήματα αυτά. Αν, για παράδειγμα, επιλέξει να βλέπει μέσα από την οθόνη τη ζωή που θα ήθελε να κάνει, αν απομακρυνθεί από την πραγματική επικοινωνία, αν θεωρήσει ότι είναι αρκετή η διαδικτυακή φιλία, τότε μάλλον δύσκολα θα συναντηθεί με τον αγώνα για την οριστική λύση αυτών των προβλημάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια συνεχώς εμφανίζονται έρευνες για τον ψυχολογικό αντίκτυπο της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με πιο συχνό αποτέλεσμα την κατάθλιψη, ειδικά στους νέους ανθρώπους.
Ετσι, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εκτός από πολύ επικερδείς επιχειρήσεις από το «φακέλωμα» των χρηστών τους, παρέχουν τις «υπηρεσίες» τους και στη χειραγώγηση και την αδρανοποίηση του λαού και της νεολαίας. Δεν μπορεί, λοιπόν, οι αγωνιστές να σπαταλούν το χρόνο τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να αντικαθιστούν τις πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις με ψεύτικα «αιτήματα φιλίας» και «like», να δαπανούν ώρες ατέλειωτες μπροστά σε οθόνες για να βλέπουν τις ζωές των άλλων, να αποδέχονται ασυνείδητα την πλασματική εικόνα που παρουσιάζεται, σε τελική ανάλυση να μην αμφισβητούν το σύστημα, να μην αγωνίζονται στην πραγματική ζωή για να το αλλάξουν! Και βέβαια, για τη νεολαία και το λαό δεν μπορεί να αποτελεί διέξοδο, ούτε να είναι «πρωτοποριακό» και «σύγχρονο» να βλέπουν τη ζωή τους μέσα από μια οθόνη…
Οι νέες τεχνολογίες και τα φοβερά επιτεύγματα της κοινωνικής εξέλιξης σήμερα είναι καπιταλιστική ιδιοκτησία. Αναπτύσσονται και αξιοποιούνται για την κερδοφορία και την προστασία της εξουσίας των καπιταλιστών. Σήμερα όλη αυτή η εξαιρετική υποδομή, που μόνο και μόνο η ύπαρξή της αποδεικνύει ότι ο άνθρωπος μπορεί να σπάσει φράγματα, να αναπτύξει την επιστήμη και την τεχνολογία, βρίσκεται στην κατοχή των μονοπωλίων, των αστικών κρατών και των μηχανισμών τους. Αξιοποιείται για να αποχαυνώνει και να χαφιεδίζει τους λαούς. Οταν η σοσιαλιστική επανάσταση σαρώσει τους εκμεταλλευτές, οι εργαζόμενοι θα αξιοποιήσουν αυτήν την τεχνολογία για να συντρίψουν την αντίσταση του «παλιού», για να ευημερήσουν, να αναπτύξουν τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας.
ΥΓ. Στην ιστοσελίδα της «Wall Street Journal» αναρτήθηκε άρθρο σύμφωνα με το οποίο το Facebook σχεδιάζει να παρακολουθεί την κίνηση του κέρσορα στις σελίδες του (!), προκειμένου να βελτιώσει τη στοχευμένη διαφήμιση και να συλλέξει περισσότερα στοιχεία για τη συμπεριφορά των χρηστών του. Την καλύτερη απάντηση τη δίνει ένας από τους σχολιογράφους στο άρθρο: «Just another reason why I will never be a Facebook member» («άλλος ένας λόγος για να μη γίνω ποτέ μέλος του Facebook»).
