Αυτό που μένει ίδιο είναι το αντιδραστικό περιεχόμενο του σχολείου, με την παροχή αποσπασματικών δεξιοτήτων αντί για στέρεα γνώση, με τα δυσλειτουργικά σχολικά βιβλία γεμάτα ψέματα και ανακρίβειες, με το άγχος και την παραπαιδεία να ξεκινούν όλο και νωρίτερα και να εντείνονται όσο ανεβαίνει τις τάξεις ο μαθητής κ.ο.κ. Κι όχι απλά μένουν ίδια όλα αυτά, αλλά θα ενταθούν κιόλας, αν λάβουμε υπόψη μας τα σχέδια για την Εκπαίδευση που έχουν παρουσιαστεί από τα πορίσματα του κυβερνητικού διαλόγου για την Παιδεία.

Αυτό που αλλάζει είναι ότι η κυβέρνηση φρόντισε από την άνοιξη μέχρι το τέλος του καλοκαιριού να περάσει μια σειρά υπουργικές αποφάσεις και τροπολογίες, προκειμένου να εξασφαλίσει τη λειτουργία των σχολείων με πολύ λιγότερους εκπαιδευτικούς σε σχέση με πέρσι. Οι εξαγγελίες για μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών μεταφέρονται για την επόμενη χρονιά και βλέπουμε… Φέτος και πάλι οι μόνιμες ανάγκες των σχολείων σε προσωπικό θα καλυφθούν με χιλιάδες ελαστικά εργαζόμενους εκπαιδευτικούς, με αναπληρωτές. Ομως και σε αυτούς έπρεπε να κάνει «οικονομία» το υπουργείο Παιδείας και να πορευτεί με πιστώσεις που δεν έφταναν να καλύψουν το σύνολο των αναγκών. Ετσι, επιδόθηκε σε ένα σχέδιο που το βάφτισε «ελάφρυνση του προγράμματος των μαθητών» και έκοψε διδακτικές ώρες από την πλειοψηφία των σχολείων, Δημοτικών και Γυμνασίων, προκειμένου να προσλάβει πολύ λιγότερους αναπληρωτές απ” όσους θα χρειαζόταν για να καλυφθεί το πρόγραμμα των σχολείων που ίσχυε μέχρι τον περασμένο Ιούνη.

Έτσι έχουμε τις ρυθμίσεις για τα δημοτικά σχολεία, σύμφωνα με τις οποίες όλοι οι μαθητές που φοιτούν σε 4θέσια και πάνω σχολεία θα σχολάνε καθημερινά στη 1.15 το μεσημέρι. Με αυτό τον τρόπο, η κυβέρνηση προχώρησε σε μείωση του ωρολογίου προγράμματος, κόβοντας 95 ώρες τη βδομάδα από ένα σχολείο 12θέσιο πρώην ΕΑΕΠ (δηλαδή με το παλιό «Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα», που όλοι οι μαθητές σχολούσαν στις 2 μ.μ.) και 43 ώρες από ένα κλασικό 12θέσιο ολοήμερο (όπου οι μαθητές Α” και Β” τάξης σχολούσαν στις 12.25 μ.μ.). Είναι προφανές ότι και μόνο από αυτή την αλλαγή, εξοικονομούνται για φέτος χιλιάδες εκπαιδευτικοί, κυρίως εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων που δίδασκαν τα ειδικά αντικείμενα πέραν του δασκάλου της κάθε τάξης. Παράλληλα, δόθηκε η «δυνατότητα» (κυρίως για περιπτώσεις σχολείων απομακρυσμένων περιοχών) κάποια από τα μαθήματα ειδικοτήτων να τα διδάσκουν οι ίδιοι οι δάσκαλοι σε περίπτωση που δεν υπάρχουν διαθέσιμοι εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης. «Οικονομία», όμως, γίνεται και στους δασκάλους, αφού καταργείται ο υπεύθυνος δάσκαλος του ολοήμερου προγράμματος και οι ώρες του Ολοήμερου θα καλύπτονται ανάλογα με τους διαθέσιμους εκπαιδευτικούς της κάθε σχολικής μονάδας, οι δάσκαλοι του σχολείου θα περνούν από το Ολοήμερο εκ περιτροπής, συμπληρώνοντας το ωράριό τους.

Αντίστοιχης λογικής μειώσεις έγιναν και στα Γυμνάσια. Μειώνοντας ώρες (ακόμα και από βασικά μαθήματα) από φιλολογικά μαθήματα, φυσικές επιστήμες, οικιακή οικονομία, πληροφορική και καταργώντας τα project ως αυτοτελή μαθήματα, εκτιμάται ότι το υπουργείο θα χρειαστεί φέτος 1.863 εκπαιδευτικούς λιγότερους στα Γυμνάσια όλης της χώρας. Παράλληλα, με τις αλλαγές στις αναθέσεις των μαθημάτων, εκπαιδευτικοί θα διδάσκουν μαθήματα για τα οποία δεν έχουν ειδικευτεί. Δηλαδή, προκειμένου να μην προσληφθούν οι απαιτούμενοι καθηγητές σε κάθε ειδικότητα, το υπουργείο δίνει τη δυνατότητα π.χ. τα Μαθηματικά (αν δε φτάνουν οι μαθηματικοί του σχολείου) να τα διδάσκουν οι φυσικοί, οι γεωλόγοι, ακόμα και οι μηχανολόγοι, ηλεκτρολόγοι κ.ά., με τη δεύτερη και την τρίτη ανάθεση. `Η ακόμα την Ιστορία να τη διδάσκουν οι καθηγητές ξένων γλωσσών με δεύτερη ανάθεση ή οι θεολόγοι (!) με τρίτη ανάθεση.

Επιπλέον, στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση μειώσεις εκπαιδευτικών μπορεί να προκύψουν και από τις νέες προϋποθέσεις που ορίστηκαν φέτος για τη δημιουργία τμημάτων ειδικότητας στα ΕΠΑΛ, τμημάτων για τις ομάδες προσανατολισμού στα ΓΕΛ. Τα ελάχιστα όρια μαθητών που απαιτούνται για να δημιουργηθούν τμήματα «ειδικοτήτων» ή «προσανατολισμού», είναι τέτοια που δυσκολεύουν τα μικρά σχολεία της επαρχίας, που μπορεί να οδηγήσουν μαθητές σε «μετανάστευση» για να βρουν τα τμήματα που επιθυμούν και να οδηγήσουν σε συγχώνευση ή κλείσιμο κάποια τμήματα των σχολείων που μέχρι πέρσι λειτουργούσαν.

Με το βλέμμα στραμμένο στην εξοικονόμηση εκπαιδευτικών, άρα και πόρων, είναι το υπουργείο Παιδείας και αναφορικά με τα νηπιαγωγεία. Με την υπουργική απόφαση στο τέλος του καλοκαιριού για το ωρολόγιο πρόγραμμα των νηπιαγωγείων, καθιστά προαιρετική τη λειτουργία ολοήμερου τμήματος, δίνοντας τη δυνατότητα στο γονιό που έχει δηλώσει το παιδί του στο Ολοήμερο, να το παίρνει και πριν τις 4 μ.μ. κάποιες μέρες που χρειάζεται. Η υπουργική απόφαση, ωστόσο, θέτει ως προϋπόθεση για τη λειτουργία του ολοήμερου τμήματος τη φοίτηση σε αυτό 5 τουλάχιστον μαθητών για τα μονοθέσια νηπιαγωγεία, 10 μαθητών για τα διθέσια και 14 μαθητών για τα τριθέσια νηπιαγωγεία. Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, ο αριθμός των παιδιών στο ολοήμερο τμήμα θα ελέγχεται κάθε μήνα και ορίζεται ξεκάθαρα ότι «όταν ο αριθμός των φοιτώντων μαθητών στο Ολοήμερο Πρόγραμμα είναι χαμηλότερος των όσων προβλέπονται παραπάνω, τότε αναστέλλεται η λειτουργία του». Με άλλα λόγια, δημιουργεί το νομοθετικό πλαίσιο ώστε ακόμα και στη μέση της χρονιάς να καταργούνται ολοήμερα τμήματα, αν κάποιο μήνα εμφανιστούν να φοιτούν σε αυτά λιγότερα παιδιά απ” όσα είχαν δηλωθεί στην αρχή της χρονιάς για Ολοήμερο.

Τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν στα όσα θεσμοθετήθηκαν στις αρχές του καλοκαιριού για τα ολοήμερα τμήματα σε Δημοτικά και νηπιαγωγεία, όπου απαιτείται για να φοιτούν τα παιδιά σε αυτά και οι δυο γονείς τους να είναι εργαζόμενοι ή να έχουν κάρτα ανεργίας ή να ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες (πολύτεκνοι, με χρόνιες παθήσεις κ.ο.κ), αφήνοντας έτσι εκτός Ολοήμερων παιδιά λαϊκών οικογενειών σε καθεστώς μαύρης εργασίας, παιδιά μεταναστών κ.ά. Να θυμίσουμε, ακόμα, ότι για τη συγκρότηση και λειτουργία τμήματος στα νηπιαγωγεία από φέτος απαιτούνται 14 παιδιά, αντί για 7 που ήταν μέχρι πέρσι, ρύθμιση που ανοίγει το δρόμο για συγχωνεύσεις τμημάτων τώρα ή στο μέλλον.

Και φυσικά, όλες οι παραπάνω αλλαγές και στα νηπιαγωγεία, που έχουν ξεκάθαρο στόχο να εξοικονομούνται εκπαιδευτικοί όπου είναι δυνατόν, προστίθενται στα προβλήματα των προηγούμενων χρόνων, με κύριο την έλλειψη υποδομών και κτιρίων για νηπιαγωγεία (υπολογίζεται πως χρειάζονται πάνω από 1.000 νέα νηπιαγωγεία πανελλαδικά για να καλύψουν πλήρως τις ανάγκες). Συνακόλουθο αυτού είναι η μη υποχρεωτική φοίτηση των προνηπίων, που οδηγεί χιλιάδες γονείς να κάνουν αιτήσεις αλλά να μη βρίσκουν θέση για τα παιδιά των 4 ετών στα νηπιαγωγεία. Για να μη μιλήσουμε για την αναγκαία στήριξη παιδιών με ειδικές ανάγκες που μπαίνουν στα κοινά νηπιαγωγεία, που είναι ανύπαρκτη.

Με το ίδιο πνεύμα των περικοπών έχει αντιμετωπίσει η κυβέρνηση και την πολύπαθη Ειδική Αγωγή. Αρχικά ήρθε μια τροπολογία για τα Τμήματα Ένταξης, τα οποία υποστηρίζουν παιδιά με ειδικές ανάγκες και μαθησιακές δυσκολίες μέσα στα γενικά σχολεία. Σύμφωνα με αυτή, ο ειδικός δάσκαλος του Τμήματος Ένταξης, που πρόσφερε εξατομικευμένο πρόγραμμα σε κάθε παιδί το οποίο έβλεπε αρκετές φορές τη βδομάδα, γίνεται περιφερόμενος από τμήμα σε τμήμα σε όλο το σχολείο, μπορεί και στο συστεγαζόμενο! Στην ουσία, τον μετατρέπει σε δάσκαλο περιστασιακής παράλληλης στήριξης, που θα βλέπει κάθε παιδί σπάνια πια. Στην πορεία, με άλλη διάταξη, καταργήθηκε το δεύτερο Τμήμα Ένταξης που υπήρχε στα συγχωνευμένα σχολεία των 300 και πλέον παιδιών. Και επιπλέον χτύπημα δίνεται και στην παράλληλα στήριξη, αφού πλέον δε θα υπάρχει ένας εκπαιδευτικός παράλληλης στήριξης για κάθε παιδί που τον έχει ανάγκη, αλλά ένας εκπαιδευτικός για έως και πέντε παιδιά, σε δυο, τρία ή και περισσότερα σχολεία. Στην πράξη, η κυβέρνηση ανοίγει την πόρτα για να νομιμοποιήσει και να γενικεύσει τους ιδιώτες που θα πληρώνονται από τους γονείς, για να κάνουν την παράλληλη στήριξη των παιδιών τους μέσα στο σχολείο.

Και τελευταία, με τροπολογία στο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση, η κυβέρνηση προκειμένου να καλύψει τα τεράστια κενά στα ειδικά σχολεία, τα ΚΕΔΔΥ, τα Τμήματα Ενταξης κ.ο.κ., ορίζει ότι μπορούν να προσλαμβάνονται σε αυτά και εκπαιδευτικοί χωρίς πιστοποιημένη ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή, προσδοκώντας να αξιοποιήσει για την εξειδικευμένη βοήθεια που χρειάζονται τα παιδιά με ειδικές ανάγκες εκπαιδευτικούς που τυχόν θα βγουν πλεονάζοντες, λόγω όλων των παραπάνω μειώσεων που περιγράψαμε ότι γίνονται στη γενική εκπαίδευση.

Απ” όλα τα παραπάνω, είναι φανερό ότι η κυβέρνηση προσπαθεί, αντί να καλύψει τα τεράστια κενά που έχουν δημιουργηθεί στην εκπαίδευση όλα τα τελευταία χρόνια, να τα «κρύψει κάτω από το χαλί», να τα εξαφανίζει αλλάζοντας το πρόγραμμα των σχολείων και κάνοντας «λάστιχο» τους υπάρχοντες εκπαιδευτικούς. Μ” αυτές τις «μπαγαποντιές» προσπαθεί να εμφανίσει τη λεγόμενη «επιστροφή στην κανονικότητα» στο χώρο της Εκπαίδευσης. Οσο κι αν πανηγυρίζει, όμως, η κυβέρνηση για τα αυτονόητα, για το ότι θα ανοίξουν τα σχολεία αύριο (σε αντίθεση με πέρσι που εκατοντάδες σχολεία έκαναν πάνω από ένα μήνα να λειτουργήσουν με κανονικό πρόγραμμα), η κατάσταση που φέρνει δεν είναι κανονικότητα, αλλά υποταγή σε μια «πραγματικότητα» που υπαγορεύεται από την κρίση του κεφαλαίου που την πληρώνει ο λαός. Όλες οι ρυθμίσεις απορρέουν από τη λογική της εξοικονόμησης εκπαιδευτικών κι όχι από τις πραγματικές μορφωτικές ανάγκες των παιδιών. Και αυτός ο «κόφτης» δεν πρόκειται να σταματήσει εδώ, αλλά θα κρέμεται διαρκώς πάνω από τα σχολεία, πάνω από εκπαιδευτικούς, γονείς και παιδιά. Η κυβέρνηση μπορεί να υποτάσσεται, λοιπόν, σε αυτή την πραγματικότητα της μιζέριας και να τη σερβίρει σε ιλουστρασιόν περιτύλιγμα, εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές δεν πρέπει να υποταχθούν, αλλά πρέπει να προτάξουν τις σύγχρονες ανάγκες τους στη μόρφωση και στη ζωή.